OD TOWARZYSTWA

Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej 99/31/EC z dnia 26 kwietnia 1999r. w sprawie składowania odpadów w okresie nie dłuższym niż 5 lat kierowane na składowiska odpady komunalne, które ulegają biodegradacji, muszą zostać zredukowane do 75% (wagowych) całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku (czyli o 25%), a w ciągu 8 lat o połowę. Nie ulega wątpliwości, że dla realizacji tego przepisu konieczne będzie radykalne zwiększenie ilości kompostowanych odpadów komunalnych i przemysłowych (osadów ściekowych). Fermentacja beztlenowa, chociażby ze względu na koszty i panujące w Polsce warunki klimatyczne, wydaje się być właściwą metodą unieszkodliwiania jedynie w przypadku odpadów płynnych, np. gnojowicy. Polska nie wystąpiła o okres przejściowy we wdrożeniu postanowień dyrektywy "składowiskowej" co oznacza, że w momencie wstąpienia do UE będzie nas ona w pełni obowiązywać.

W chwili obecnej funkcjonuje w Polsce ok. 30 zakładów, w których prowadzi się kompostowanie odpadów na skalę przemysłową, zarówno w systemach otwartych jak zamkniętych, zarówno w oparciu o odpady komunalne surowe jak o wysegregowane odpady organiczne (zielone). Niestety, niektóre instalacje pracują na "pół gwizdka" (Kraków, Zabrze), występują też problemy ze zbytem wytworzonego kompostu. Z drugiej strony zakłady te, pomimo wielu obaw, nie wykazują praktycznie żadnego oddziaływania na środowisko. Ich lokalizacja, nawet w pobliżu centrów dużych miast, nie wywołała żadnych konfliktów (w przeciwieństwie do spalarni odpadów).

Wysokiej jakości kompost można uzyskać jedynie z wyselekcjonowanych odpadów organicznych i jedynie taki produkt może zostać sprzedany po cenie pokrywającej koszty produkcji. Doświadczenia z Katowic i Warszawy Radiowa jednoznacznie wskazują, że kompost otrzymywany z odpadów "surowych", ze względu na obecność zanieczyszczeń, nie spotyka się z zainteresowaniem potencjalnych odbiorców i w efekcie jest stosowany głównie do przykrywania odpadów na składowiskach (jako substytut ziemi). Pomimo to nadal pojawiają się propozycje budowy kompostowni na odpady niesegregowane - ostatnio np. w Radomiu (wykorzystującej amerykańską technologię Bedminster). Próbuje się też kompostować odpady komunalne poddane wstępnej segregacji ręcznej (Białystok), co nie przynosi pożądanych efektów ekologicznych (kompost w najlepszym wypadku nadaje się do rekultywacji), a w dodatku podważa sens ekonomiczny całego przedsięwzięcia.

Poważnym problemem w skali kraju są organiczne pozostałości po procesach oczyszczania ścieków miejskich. Wraz z budową i rozbudową kolejnych oczyszczalni ich ilość będzie rosła. Kompostowanie osadów rodzi szansę ich bezpiecznego dla środowiska przetworzenia (dezaktywacji) i zagospodarowania.

Środki z funduszu ISPA stwarzają szansę na rozwiązanie chociaż części z ww. problemów. Warunkiem jest jednak ich racjonalne wykorzystanie. Liczymy, że podjęta przez nas inicjatywa wydania niniejszej publikacji, jak i przygotowane przez nas strony internetowe zawierające "wszystko o" kompostowaniu odpadów w Polsce, w istotnym stopniu się do tego przyczynią.

Piotr Rymarowicz
Izabela Mleczko